„Mišljenje o etici“ javnih tužilaca u funkciji napada na „neposlušne“
Većina građana Srbije je po prvi put saznala da postoji Etički odbor Državnog veća tužilaca kada je u brojnim medijima objavljena informacija kako je taj odbor „prosledio prijavu disciplinskom tužiocu protiv tužilaca za koje se sumnja da su prekršili etički kodeks na proslavi 50. rođendana njihovog kolege Stanislava Dukića.“ U vezi sa tim, kako se kaže „disciplinski tužilac će u narednom periodu sprovesti istragu protiv tužilaca kako bi se utvrdilo da li su na pomenutoj proslavi ostvarili kontakt sa osobama za koje se navodi da su iz kriminalnog miljea. Samim tim, o sudbini njihove karijere upravo će odlučivati disciplinski tužilac.“
Propuštanje Etičkog odbora Državnog veća tužilaca da utvrdi činjenice i o njima donese zaključak, neobjavljivanje celovite odluke na zvaničnom sajtu DVT, i s druge strane, dostavljanje saopštenja medijima o toj odluci, ne može se razumeti drugačije nego kao stavljanje ovog tela u funkciju napada na pojedine članove DVT, pre nego što je utvrđeno da li su se ogrešili o etičke norme. Svaka sumnja u nepristrasnost javnih tužilaca zaslužuje hitru reakciju nadležnih organa. Međutim, objavljeni izvodi iz „mišljenja“ Etičkog odbora ukazuju na to da brza reakcija ovog tela uopšte nije rezultirala zaključkom o tome da li postoji povreda Kodeksa.
U Srpskom telegrafu su pre nekoliko dana objavljene fotografije sa proslave rođendana tužioca Dukića koji je službovao u Novom Pazaru, nekih ljudi iz tog grada koji su označeni kao kriminalci i saradnici kriminalaca, kao i drugih javnih tužilaca koji su prisustvovali ovoj proslavi. U tekstu je, pored sumnjičenja za nezakonite radnje samog organizatora proslave Dukića, posebno istaknuto kao sporno prisustvo disciplinskog tužioca Vidakovića i Gorana Ilića, poverenika za samostalnost tužilaca u DVT. Iliće je, inače, već duže vreme predmet napada u tabloidima, a poznat je i kao oštar kritičar reformi pravosuđa, kako tekućih, tako i onih od pre deset godina, sa čime povezuje i ove napade.
Prema medijskim objavama, članovi Etičkog odbora su većinom glasova utvrdili „da ukoliko su tužioci koji su bili na proslavi tužioca Dukća, eventualno ostvarili kontakt sa osobama iz kriminalnog miljea (a znali za njihove poslove), kao i njega, u pitanju bi bila značajna povreda etički kodeks.“ „Kako je saopšteno u Državnom veću tužilaca, Etički odbor Državnog veća tužilaca, održao je sednicu u vezi sa inicijativom Republičkog javnog tužioca radi davanja mišljenja povodom određenog ponašanja nosioca javnotužilačke funkcije, koje bi moglo dovesti u pitanje poverenje javnosti u rad javnog tužilaštva i u vršenje javnotužilačke funkcije. Ponašanje koje je predmet podnete inicijative je organizacija i prisustvovanje događaju kome su, pored nosilaca javnotužilačke funkcije, navodno prisustvovale i osobe koje se dovode u vezu sa kriminalnim aktivnostima. S obzirom da je Etički odbor Državnog veća tužilaca nadležan da se stara o sprovođenju Etičkog kodeksa javnih tužilaca i zamenika javnih tužilaca i da promoviše profesionalnu etiku, te da donosi mišljenje da li je određeno ponašanje nosioca javnotužilačke funkcije u skladu sa Etičkim kodeksom, nakon razmatranja navoda iz inicijative, Etički odbor je dao mišljenje da ponašanje javnog tužioca u vršenju funkcije i u privatnom životu kojim se narušava poverenje javnosti u rad javnog tužilaštva, može predstavljati značajno kršenje odredaba Etičkog kodeksa, odnosno disciplinski prekršaj“- stoji u saopštenju DVT-a.
„Kako se dalje navodi, imajući u vidu ulogu javnog tužilaštva u očuvanju vladavine prava, kao i činjnicu da je za uspešno obavljanje uloge javnog tužilaštva neophodan visok stepen poverenja javnosti u rad javnog tužilaštva, Etički odbor je mišljenja da je potrebno da se činjenično stanje povodom navedenog događaja u potpunosti razjasni u okviru postupka disciplinskih organa Državnog veća tužilaca, iz kog razloga će mišljenje Etičkog odbora biti dostavljeno disciplinskim organima Državnog veća tužilaca, radi postupanja kao po disciplinskoj prijavi.“
Etički odbor, prema svom Poslovniku o radu „daje mišljenje da li je određeno ponašanje nosioca javnotužilačke funkcije u skladu sa Etičkim kodeksom“. Etički odbor postupa u tome postupa na osnovu inicijative Veća, disciplinskih organa, nosilaca javnotužilačke funkcije, drugih državnih organa i institucija i građana. Dalje, Etički odbor dostavlja inicijativu nosiocu javnotužilačke funkcije, na koga se inicijativa odnosi, radi izjašnjavanja. Etičko odbor dostavlja mišljenje podnosiocu inicijative, nadležnom javnom tužiocu, nosiocu javnotužilačke funkcije na koga se inicijativa odnosi i DVT. Mišljenja i preporuke Etičkog odbora koja mogu biti od značaja za primenu Etičkog kodeksa objavljuju se na internet prezentaciji Veća.
Šta je sporno u postupanju Etičkog odbora i DVT? Prvo, to što ni odluka Etičkog odbora nije objavljena na sajtu ovog tela, iako je nesumnjivo reč o stvarima koje jesu od značaja za primenu Etičkog kodeksa. Dalje, ni samo saopštenje DVT na osnovu kojeg pišu mediji nije objavljeno na sajtu ove državne institucije! Drugo, Etički odbor bi prema svom Poslovniku trebalo da se izjasni nedvosmisleno u svom mišljenju o tome da li je konretno ponašanje javnog tužioca bilo u skladu sa Etičkim kodeksom, a ne da povodom konkretnog predmeta daje kondicionalna mišljenja o tome šta bi bilo povreda Kodeksa da se desilo. Dakle, Etički odbor je trebalo da utvrdi, na osnovu izjašnjenja javnih tužilaca i informacija iz inicijative za razmatranje moguće povrede Etičkog kodeksa, da li su konkretni pomenuti javni tužioci stupali u neke neprimerene kontakte sa kriminalcima i da pokrene postupak da se takvo ponašanje disciplinski kazni, a ne da samo „prosledi“ predmet disciplinskom tužilaštvu. S druge strane, sudeći po izjavama nekih tužilaca, moglo bi se zaključiti da ih Etički odbor nije ni pozvao da se izjasne o događaju, što bi trebalo utvrditi.
Imajući u vidu da bi disciplinski tužilac svakako bi ovlašćen da utvrđuje da li je došlo do nekog prekršaja u postupanju javnih tužilaca, i da Etički odbor, sudeći po objavama, nije utvrdio činjenice koje bi bile od značaja za dalji rad disciplinskog tužioca, donošenje mišljenja i objavljivanje izvoda iz mišljenja Etičkog odbora u ovom slučaju nije pomoglo razjašnjenju stvari, a da jeste poslužilo stvaranju utiska u javnosti o tome da su sumnje o kršenju Kodeksa već utvrđene od strane jednog nadležnog tela.